SERİ MUHAKEME USULÜ NEDİR?
- Yıldırım YILDIRIM
- 6 Kas 2024
- 4 dakikada okunur
Ceza Muhakeme Kanunu madde 250'de ele alınmış olan seri muhakeme usulü nedir? Hangi suçlarda uygulanabilir?
Ceza Muhakeme Usulü madde 250'de ele alınan ve kanunda sayılan suçlar soruşturma evresi sonunda ilgili suçlarla ilgili kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilmediği takdirde seri muhakeme usulü uygulanır
Ceza Muhakemesi Kanunu Madde 250'de Seri Muhakeme Usulü uygulanabileceği suçlar şu şekilde sıralanmıştır:
"a) Türk Ceza Kanununda yer alan;
1. Hakkı olmayan yere tecavüz (madde 154, ikinci ve üçüncü fıkra),
2. Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması (madde 170),
3. Trafik güvenliğini tehlikeye sokma (madde 179, ikinci ve üçüncü fıkra),
4. Gürültüye neden olma (madde 183),
5. Parada sahtecilik (madde 197, ikinci ve üçüncü fıkra),
6. Mühür bozma (madde 203),
7. Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan (madde 206),
8. Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama (madde 228, birinci fıkra),
9. Başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanılması (madde 268),
suçları.
b) 10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun 13 üncü maddesinin birinci, üçüncü ve beşinci fıkraları ile 15 inci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında belirtilen suçlar.
c) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununun 93 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen suç.
d) 13/12/1968 tarihli ve 1072 sayılı Rulet, Tilt, Langırt ve Benzeri Oyun Alet ve Makinaları Hakkında Kanunun 2 nci maddesinde belirtilen suç.
e) 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun ek 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde belirtilen suç."
Seri Muhakeme Usulünün uygulanması için şartlar nelerdir?
Yukarıda yazılı olan kanunda sayılan suçlardan olmalıdır.
Kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilmemiş olmalıdır. Savcılık kamu davasının açılmasının ertelenmesine yer olmadığını gerekçesi ile açıklamış olmalıdır.
Şüpheli seri muhakeme usulünü müdafi (avukat) önünde kabul etmiş olmalıdır.
İştirak halinde işlenmiş suçlarda bütün şüphelilerin seri muhakeme usulünü kabul etmiş olmalıdır.
Şüpheli, suça sürüklenen çocuk, akıl hastası, sağır veya dilsiz olmamalıdır.
Şüpheli ulaşılabilir olmalıdır.
Seri Muhakemeye tabi olmayan bir suçla işlenmemiş olmalıdır.
Seri Muhakemenin uygulanmasında usul şartları nelerdir?
Şüpheli davet edilmelidir. Davetiye şüpheliye ulaşsa da, ulaşmasa da, verilen süre içerisinde şüpheli başvurmamışsa ve süreyi kaçırmış olsa bile iddianame düzenlenmemiş ise, seri muhakeme usulünün uygulanması talep edilebilir.
Şüpheli, savcılık veya kolluk kuvvetleri tarafından seri muhakeme usulü hakkında bilgilendirilmelidir.
Şüpheliye seri muhakeme usulü teklif edilmelidir.
Şüpheli seri muhakeme usulünü müdafi (avukat) önünde kabul etmelidir.
Koşullar varsa zincirleme hükümler uygulanır.
Cumhuriyet Savcısı Türk Ceza Kanu madde 61 " MADDE 61. - (1) Hakim, somut olayda;
a) Suçun işleniş biçimini,
b) Suçun işlenmesinde kullanılan araçları,
c) Suçun işlendiği zaman ve yeri,
d) Suçun konusunun önem ve değerini,
e) Meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığını,
f) Failin kast veya taksire dayalı kusurunun ağırlığını,
g) Failin güttüğü amaç ve saiki,
Göz önünde bulundurarak, işlenen suçun kanuni tanımında öngörülen cezanın alt ve üst sınırı arasında temel cezayı belirler.
(2) Suçun olası kastla ya da bilinçli taksirle işlenmesi nedeniyle indirim veya artırım, birinci fıkra hükmüne göre belirlenen ceza üzerinden yapılır.
(3) Birinci fıkrada belirtilen hususların suçun unsurunu oluşturduğu hallerde, bunlar temel cezanın belirlenmesinde ayrıca göz önünde bulundurulmaz.
(4) Bir suçun temel şekline nazaran daha ağır veya daha az cezayı gerektiren birden fazla nitelikli hallerin gerçekleşmesi durumunda; temel cezada önce artırma sonra indirme yapılır.
(5) Yukarıdaki fıkralara göre belirlenen ceza üzerinden sırasıyla teşebbüs, iştirak, zincirleme suç, haksız tahrik, yaş küçüklüğü, akıl hastalığı ve cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsi sebeplere ilişkin hükümler ile takdiri indirim nedenleri uygulanarak sonuç ceza belirlenir.
(6) Hapis cezasının süresi gün, ay ve yıl hesabıyla belirlenir. Bir gün, yirmidört saat; bir ay, otuz gündür. Yıl, resmi takvime göre hesap edilir. Hapis cezası için bir günün, adlî para cezası için bir Türk Lirasının artakalanı hesaba katılmaz ve bu cezalar infaz edilmez.
(7) (Ek: 29/6/2005 – 5377/7 md.)Süreli hapis cezasını gerektiren bir suçtan dolayı bu madde hükümlerine göre belirlenen sonuç ceza, otuz yıldan fazla olamaz.
(8) (Ek: 29/6/2005 – 5377/7 md.) Adlî para cezası hesaplanırken, bu madde hükmüne göre cezanın belirlenmesi ve bireyselleştirilmesine yönelik artırma ve indirimler, gün üzerinden yapılır. Adlî para cezası, belirlenen sonuç gün ile kişinin bir gün karşılığı ödeyebileceği miktarın çarpılması suretiyle bulunur.
(9) (Ek: 6/12/2006 – 5560/1 md.) Adlî para cezasının seçimlik ceza olarak öngörüldüğü suçlarda bu cezaya ilişkin gün biriminin alt sınırı, o suç tanımındaki hapis cezasının alt sınırından az; üst sınırı da, hapis cezasının üst sınırından fazla olamaz.
(10) Kanunda açıkça yazılmış olmadıkça cezalar ne artırılabilir, ne eksiltilebilir, ne de değiştirilebilir." hükmüne göre cezayı belirlemelidir. Bu ceza üzerinden 1/2 indirim yapılır. Koşulları varsa Türk Ceza Kanunu madde 50, madde 51, hükmün açıklanmasının geri bırakılması, Ceza Muhakemesi Kanunu madde 231 5. fıkrası olan güvenlik tedbirlerine karar verebilir.
Şüpheli ve müdafi tutanağı imzalamalıdır.
Cumhuriyet Savcısı şüpheli hakkında seri muhakeme usulünün uygulanması için görevli mahkemeden yazılı talep eder.
Seri Muhakeme Usulü kabul edildiğinde Asliye Ceza Mahkemesi tarafından hüküm kurulur.
Asliye Ceza Mahkemesi tüm delilleri inceleyecektir ancak yeni bir delil toplamayacaktır.
Asliye Ceza Mahkemesi tarafından talepname incelenir.
Şüpheli müdafi huzurunda dinlenir ve olaya ilişkin sorgusu yapılır.
Eğer talepnamede unsur eksikliği varsa, yaptırımda maddi hata varsa, seçenek yaptırımlar uygulanmamış ise, güvenlik tedbirlerine başvurulmamış ise, Asliye Ceza Mahkemesi, Ceza Muhakemeleri Kanunu madde 250 fıkra 3'e göre mahkeme talepnameyi reddecektir. Eksiklik yok ise talepnameyi kabul edecektir.
Asliye Ceza Mahkemesi talepnameyi kabul ederse hüküm kuracaktır.
Seri Muhakemenin uygulanmasında avukatın önemi nedir?
Seri Muhakeme usulü uygulanırken öncelikle bu kabulün bir avukat önünde yapılması gerekmektedir. Bu kapsamda dosya ayrıntıları ile incelenmelidir. İsnat edilen suç ve eylem incelenmelidir. Suça ilişkin dosyada mevcut olan deliller incelenmelidir. Delillerin hukuka uygun olup olmadığı değerlendirilmesi yapılmalıdır. Dosya kapsamında tüm değerlendirmelerle ön görülen ceza miktarı tayin edilerek Cumhuriyet Savcılığının önerdiği ceza miktarı ile karşılaştırma yapılmalıdır. Cumhuriyet Savcılığı tarafından önerilen ceza adli kontrol mü? Adli para cezası mı? Hapis cezası mıdır? Bunların değerlendirilmesi avukat tarafından yapılacaktır. Sonrasında avukat özellikle daha önce işlenmiş başka suçlar var mı? Devam eden Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı olup olmadığını sanık ile konuşarak değerlendirmelerde bulunacaktır. Tüm bu değerlendirmeler ışığında avukat şüpheli ile görüşerek gerekli bilgilendirmeleri yapacaktır. Özellikle verilen ceza para cezası olursa ve bu şüpheli tarafından ödenmezse önce kamu hizmetine daha sonra hapis cezasına çevrilebileceği unutulmamalıdır. Özellikle son kanun değişikliklerinden sonra Cumhuriyet Savcısının belirlediği yaptırımdan ağır olmamak üzere Asliye Ceza Mahkemesi tarafından yeni bir yaptırımın belirlenmesinin önünde bir engel bulunmamaktadır. Bu kapsamda böyle bir talep ile mahkemeye çıkılabilir. Avukat Asliye Ceza Mahkemesinden bu kapsamda sanığın beraatini de talep edebilmesinin önünde bir engel bulunmamaktadır. Ayrıca Asliye Ceza Mahkemesinde kurulan hüküm için kanun yoluna başvurulabilir. Bu konuda avukat dosyayı daha detaylı inceleyerek kanun yoluna başvurabilecektir.
Comentarios